Parasal Aktarım Mekanizması Nedir?
Parasal aktarım mekanizması, para politikası araçları kullanılarak ülkedeki tüketim, üretim ve istihdam oranına doğrudan etki ederek ülkenin enflasyon oranının belirlenmesine denir.
Parasal aktarım mekanizması, döviz kurlarında yaşanan yükseliş ve alçalış, ülkedeki faiz oranlarının değişimi, ülkenin varlık fiyatlarında yaşanan fiyat değişiklikleri ve piyasa beklentileri gibi alanlara etki eder. Bunlar dışında tüketiciler ve üreticiler tarafından yapılan harcama ve yatırımlara göre de yıllık enflasyon oranına etki eder.
Parasal Aktarım Mekanizması Kanalları Nelerdir?
Faiz kanalı, beklentiler kanalı, varlık fiyatları kanalı ve döviz kuru kanalı olarak dört başlık altında toplayabiliriz. Tüm bu başlıklar birbiriyle bağlantılı olduğundan biri gerçekleşmezse para aktarım mekanizması çalışmaz.
Faiz kanalı, kısa vadeli dönemlerde bile faiz oranlarında olumlu yönde değişiklik gerçekleştirmeyi ve bu değişiklik sayesinde piyasa üzerindeki arz ve talepler doğrultusunda uzun ve orta dönemlerde de faiz oranlarında değişiklik yapmayı amaçlamaktadır. Kredi ve hisse senetlerindeki değişimler aracılığıyla merkez bankaları tarafından belirlenen faiz oranları ve para arzındaki durumda değişmektedir bu değişiklikler ise varlık fiyatları kanalını etkilemektedir. Varlık fiyatları kanalı ise kendi içerisinde kredi kanalı ve hisse senedi kanalı olarak iki alt başlığa ayrılmaktadır.
Beklentiler kanalı, ekonomideki alt ve üst birimlerin kısa, orta ve uzun vadelerdeki değişimlere ilişkin olarak başta enflasyon olmak üzere oluşabilecek beklenti ve değişimleri baz alarak yürütülen aktarım kanalıdır.
Döviz kuru kanalı ise mevcut piyasadaki toplam talep ve toplam arz doğrultusunda çalışan parasal aktarım mekanizması kanallarından biridir. Mevcut döviz kurunda yaşanan müfrit yükselmeler veya müfrit düşüşler ülkedeki yatırımların yada giderlerin artmasına ve yükselmesine neden olmaktadır. Ulusal para birimindeki kayıplar doğrultusunda ülkede üretilen malların ülkedeki yabancı mallara oranla daha ucuz fiyatlara satılmasına sebep olur. Sonuç olarak döviz kurundaki yükselişler ülkedeki enflasyon oranının da yükselmesine sebebiyet verir.
Parasal Aktarım Mekanizması Hangi Durumlardan Etkilenir?
Finansman kaynakları, sermaye hareketleri, banka finanslarının durumları, finansal vade yapıları, ekonomideki fiyatlandırma durumları, devlet tarafından yapılacak resmi müdahaleler, finans sektöründeki sistem yapılanmaları, döviz kuru hareketleri gibi durumlarda yaşanan değişimler para aktarım mekanizmasının etkilenmesine doğrudan yada dolaylı olarak sebep olur.
